Wskazaniem do leczenia operacyjnego tarczycy jest:
Podstawowym kryterium kwalifikującym pacjentów do leczenia operacyjnego schorzeń tarczycy jest prawidłowy stan hormonalny (eutyreoza). Usunięcie gruczołu tarczowego w nadczynności zagraża wystąpieniem przełomu tyreotoksycznego, który jest stanem zagrożenia życia. Natomiast ciężka niedoczynność tarczycy zmniejsza bezpieczeństwo podczas znieczulenia ogólnego, jak i naraża pacjenta na wystąpienie istotnych powikłań sercowo-naczyniowych w okresie pooperycyjnym. Oznacza to, że przed leczeniem operacyjnym należy podjąć właściwe leczenie farmako-logiczne w celu uzyskania prawidłowego poziomu hormonów tarczycy.
Zaleca się przed leczeniem operacyjnym:
Zakres zabiegu operacyjnego na gruczole tarczycowym jest uzależniony od rodzaju schorzenia. W tym przypadku specjaliści stosują się do zasady wzrostu rozległości leczenia operacyjnego wraz ze wzrostem ryzyka zmian nowotworowych złośliwych.
CAŁKOWITE WYCIĘCIE TARCZYCY (TYROIDEKTOMIA) jest postępowaniem z wyboru w przypadku:
WYCIĘCIE JEDNEGO PŁATA TARCZYCY Z CIEŚNIĄ (LOBEKTOMIA) jest zalecana w przypadku:
Rutynowo stosuje się klasyczną technikę usunięcia gruczołu tarczowego w znieczuleniu ogólnym. Pacjent leży na plecach z lekko odgiętą głową do tyłu (na zdjęciu). Długość linia cięcia (około 6-8 cm) powinna być dostosowana do wielkości wola; prowadzi się ją około 2 centymetrów nad wcięciem mostka. Po przecięciu skóry, tkanki podskórnej i mięśnia szerokiego szyi należy wypreparować gruczoł tarczowy. Podstawą bezpiecznego usunięcia gruczołu tarczowego jest identyfikacja nerwu krtaniowego wstecznego oraz próba odnalezienia i zachowania przytarczyc podczas operacji tarczycy. Po podwiązaniu tętnic tarczowych górnych i naczyń bocznych tarczycy następuje całkowite wycięcie gruczołu tarczowego. Szczególną uwagę podczas operacji należy zwrócić na staranną hemostazę; tarczyca jest bardzo mocno unaczynionym gruczołem. W większości ośrodków po tyreoidektomii stosuje się drenaż ssący sposobem Redona. Ostatni etap zabiegu to zeszycie mięśni i skóry.
Powszechną akceptację w ostatnich latach zyskuje zastosowanie neuromonitoringu nerwów krtaniowych podczas operacji tarczycy w celu minimalizacji ryzyka uszkodzenia nerwów krtaniowych wstecznych (zakładka neuromonitoring).
Całkowite usunięcie tarczycy jest operacją bezpieczną pod warunkiem, że zabieg ten wykonywany jest w ośrodku specjalistycznym przez chirurga z dużym doświadczeniem w chirurgii tarczycy (minimum 100 operacji tarczycy/rok), a w zabiegach o podwyższonym ryzyku operacyjnym (wole nawrotowe, rak tarczycy, choroba Graves-Basedowa) powinien być stosowany neuromonitoring w celu zminimalizowania ryzyka uszkodzenia nerwu krtaniowego wstecznego. Operacje niecałkowitego wycięcia tarczycy (subtotalne resekcje tarczycy) nie powinny być wykonywane, bowiem skutkują ryzykiem konieczności powtórnej operacji w przypadku pooperacyjnie rozpoznanego raka tarczycy lub nawrotem wola po kilku latach od pierwotnej operacji.
Podobnie jak w przypadku każdej operacji, chirurgiczne leczenie schorzeń tarczycy wiąże się z możliwością wystąpienia powikłań takich jak:
Krwawienie pooperacyjne – obserwowane we wczesnym okresie pooperacyjnym, dotyczy mniej niż 1% operacji tarczycy. Powikłanie to jest wynikiem niewystarczającej homeostazy podczas operacji lub efektem wzrostu ciśnienia żylnego podczas rozintubowania pacjenta. Krwawienie pooperacyjne wymaga pilnej interwencji lekarza.
Niedowład lub porażenie strun głosowych – może być przejściowe (ustępując do 6 miesięcy od operacji). Powikłanie to dotyczy zazwyczaj przypadków przecięcia nerwu i jego trwałego uszkodzenia struktury anatomicznej. Objawy te są bardzo zróżnicowane – od małych do średnich zmian w barwie głosu i chrypki (0-6%), aż po duszności i całkowitą utratę głosu (0-1%).
Uszkodzenie gałęzi zewnętrznej nerwu krtaniowego górnego – przejawia się zmianą barwy głosu oraz osłabieniem jego siły. Przy obustronnym uszkodzeniu głos staje się zachrypnięty i słabszy w miarę wokalizacji.
Niedoczynność przytarczyc – najczęściej występujące powikłanie po operacji. Niedoczynność przytarczyc może być przemijająca (objawy utrzymują się do 6 miesięcy) lub trwała (objawy są obecne po 6 miesiącach).
Odsetek powikłań po operacji jest uzależniony od zakresu resekcji, rodzaju patologii, a przede wszystkim od doświadczenia chirurga. Większość z nich można uniknąć za sprawą zastosowania specjalnej techniki operacyjnej. Technika ta polega na identyfikacji nerwu krtaniowego wstecznego i przytarczyc podczas każdej operacji tarczycy. Pomocne jest również zastosowanie starannej hemostazy w polu operacyjnym. Wykorzystanie śródoperacyjnego neuromonitoringu nerwów krtaniowych eliminuje ryzyko obustronnego uszkodzenia nerwów krtaniowych, a ponadto minimalizuje ryzyko uszkodzenia jednostronnego uszkodzenia strun głosowych. Jeżeli chciałbyś dowiedzieć się więcej na temat objawów pooperacyjnych, skontaktuj się z lekarzem.
Bezpośredni okres pooperacyjny trwa 24 godziny. W trosce o bezpieczeństwo każdy pacjent jest monitorowany na sali intensywnego dozoru pooperacyjnego. Przez kolejne 24 godziny obserwacja jest prowadzona przez doświadczony zespół pielęgniarsko-lekarski. Najczęściej, w drugiej dobie pooperacyjnej pacjent opuszcza szpital. Okres rekonwalescencji wynosi średnio 2 tygodnie. Po tym czasie pacjent może bezpiecznie wrócić do pracy.Usunięcie gruczołu tarczycowego wiąże się z koniecznością dożywotniej suplementacji preparatów lewotyroksyny. Do końca życia należy okresowo (co 6-12 miesięcy) monitorować funkcję hormonalną tarczycy, oznaczając poziom TSH. W zależności od poziomu TSH powinna zostać dobrana odpowiednia substytucja hormonalna.